Ponad dziesięć tysięcy osób zawitało do Brus z okazji XXIII Światowego Zjazdu Kaszubów. Tym samym Brusy stały się 30 lipca stolicą naszego regionu. Takiej liczby uczestników na zjeździe już długo nie widziano!
Gro osób dotarło na miejsce pociągiem Transcassubia. Tym razem przyjechały aż dwa składy, z Gdyni i Chojnic. Następnie barwnym korowodem udano się do Kościoła pw. Wszystkich Świętych, gdzie pod przewodnictwem biskupa pelplińskiego Ryszarda Kasyny, została odprawiona uroczysta msza w intencji Kaszubów i Ukraińców.
Główny plac zjazdowy znalazł swoje miejsce przy kompleksie szkół. Na scenie odśpiewano hymn Polski i Kaszub oraz uroczyście powitano wszystkich uczestników. Słowa serdeczności wobec przybyłych Kaszubów skierowali organizatorzy: Witold Ossowski, Burmistrz Brus, Marek Szczepański, Starosta Powiatu Chojnickiego i Jan Wyrowiński, Prezes Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego oraz patroni honorowi zjazdu: listownie Jarosław Sellin, Wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Dariusz Drelich, Wojewoda Pomorski, Mieczysław Struk, Marszałek Województwa Pomorskiego i Oleksandr Plodystyi, Konsul Generalny Ukrainy w Gdańsku. Przekazana została także klëka - symbol organizatora zjazdu, którą wręczono Mieczysławowi Gołuńskiemu, burmistrzowi Kartuz. W tej gminie odbędzie się zjazd w 2023 roku.
Zjazd w Brusach odbył się pod hasłem „Kaszubi Ukrainie”. Wyrazem solidarności z walczącymi w wojnie braćmi zza wschodniej granicy była nie tylko msza święta, ale także koncert zespołu Taraka, występ grupy muzyczno-tanecznej Sokoliky oraz zbiórka funduszy na rzecz uchodźców.
Imprezę połączono z trwającym Międzynarodowym Festiwalem Folkloru „Kaszubskie Spotkania z Folklorem Świata”, dlatego też na scenie podziwiano występy zespołów: Pieśni i Tańca Krëbane i Kaszuby z Wiela i Karsina oraz grupy folklorystycznej z Meksyku i Słowacji.
Jednym z głównych punktów programu było I bicie rekordu w jednoczesnej grze na diabelskich skrzypcach. Wzięło w nim udział 39 muzyków. Gwiazdą tegorocznego zjazdu była Cleo. Całość zakończyła biesiada z kapelą Zgrywańcy i zabawa z Radiem Weekend.
Wydarzeniom scenicznym towarzyszyły: Jarmark Zaborski, turniej gry w Baśkę i bùczkę, „Ogrody Literatury” i wystawy: o bł. ks. Józefie Jankowskim, Józefie Chełmowskim i Kaszubskim Liceum Ogólnokształcącym. Ponadto zorganizowano zajęcia z zumby po kaszubsku, regionalny kącik zabaw dla dzieci, mobilną akcję dla krwiodawców, podczas której uzyskano niemalże 9l krwi i kącik nauki, w którym badano DNA mieszkańców Kaszub. Chętni mogli także skorzystać z przejażdżek bryczkami i rowerami do Brus-Jaglii, gdzie zwiedzali Skansen Józefa Chełmowskiego, Chatę Kaszubską i przyglądali się pracy artystów trwającego tam pleneru rzeźbiarskiego.
Zjazd został upamiętniony okolicznościową tablicą, którą organizatorzy odsłonili przy pomniku Jana Karnowskiego w Brusach. Ponadto odwiedzono i zapalono znicze na grobach wielkich Kaszubów z gminy Brusy.
