Miasto i gmina Brusy położone są w południowej części województwa pomorskiego, w podregionie Kaszub, na Zaborach.

Nazwę „Zabory”, powszechnie tłumaczoną jako obszar leżący za Borami Tucholskimi, znajdujemy w dokumentach książąt pomorskich. Po raz pierwszy pojawia się w dokumencie z dnia 24 czerwca 1299 r. w Gnieźnie, wystawionym przez księcia Polski i Pomorza Władysława I Łokietka. W dokumencie tym Władysław nadaje Nicolausowi Jankouicz z Kalisza, palatynowi kaliskiemu, prawo prowadzenia sądów w kasztelaniach Raciąż i Szczytno oraz palatynat in terra Zaborensi (terra Sabor, terra Zaborensis), czyli na ziemi zaborskiej. Mieszkańców tej ziemi zwą Zaborakami lub Krebanami.

Przeprowadzane badania wykopaliskowe pozwalają domyślać się istnienia skupiska ludzkiego, na terenie obecnego miasta i gminy Brusy, już w epoce żelaza i brązu. Historia Brus sięga 1351 r. kiedy to Brusy otrzymały przywilej osadniczy wystawiony przez komtura Konrada Vallekopa w obecności braci zakonnych, wójta i przedstawicieli rycerstwa.

Nazwa miejscowości pochodzi od słowa brus – kamień młyński. Awans cywilizacyjny w drugiej połowie XIX wieku związany był niewątpliwie z wybudowaniem w 1856 r. drogi bitej oraz utworzenia w 1902 r. linii kolejowej Chojnice – Brusy.

            Brusy otrzymały prawa miejskie w 1988 r. na mocy uchwały podjętej przez Radę Państwa w porozumieniu z Radą Ministrów z dnia 18 grudnia 1987 r. Akt nadania praw miejskich wsi Brusy został wręczony przez Zastępcę Przewodniczącego Rady Państwa Kazimierza Barcikowskiego na ręce ówczesnego Przewodniczącego Gminnej Rady Narodowej Henryka Narlocha w dniu 12 lutego 1988 r.

            Obecnie, liczące około 5 tys.  mieszkańców miasto, stanowi centrum handlowe i administracyjne około 14 tysięcznej gminy.

Brusy słyną z przetwórstwa zasobów natury, takich jak runo leśne i ryby. Przez lata funkcjonowało tu Bydgoskie Przedsiębiorstwo Produkcji Leśnej „Las”. Obecnie zaś działają tu głównie rodzinne firmy, których produkty cieszą się uznaniem zarówno w kraju jak i za granicą. Największymi pracodawcami są: funkcjonujący od 2007 r. Zakład Produkcji Konserw Rybnych EvraFish oraz Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska”.

            Każdy, odwiedzający gminę Brusy, turysta powinien spróbować, wypiekanego w sposób tradycyjny przez piekarnię Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” oraz Państwa Zakrzewskich, pieczywa. Amatorów wędlin zapraszamy do skosztowania naturalnych kiełbas wyrabianych przez masarnię Państwa Gierszewskich. Nie można również zapomnieć o produktach powstałych z runa leśnego wytwarzanych przez lokalne firmy, takie jak: Bruspol Fungopol, Nasza Chata oraz Zakład Produkcji Spożywczej pana Stefana Skwierawskiego. Ostatnia z firm, prócz przetworów z runa leśnego, jest producentem tradycyjnych nalewek, m.in. z żurawiny, pigwy czy aroni.

Nazwy miejscowości w języku kaszubskim

Gmina Brusy, silnie zakorzeniona w kulturze kaszubskiej, w 2009 r. rozpoczęła realizację projektu polegającego na wprowadzeniu na jej terenie dwujęzycznych tablic miejscowości. Temat wprowadzenia dodatkowych nazw w języku kaszubskim został zapoczątkowany na posiedzeniu Zrzeszenia Kaszubsko Pomorskiego Oddział w Brusach 25 maja 2009 r. Następnie Rada Miejska w Brusach podjęła odpowiednie uchwały i wystosowała wnioski do Wojewody Pomorskiego dotyczące wprowadzenia dodatkowych nazw miejscowości oraz o wpisanie Gminy Brusy do Rejestru gmin, na których obszarze stosuje się podwójne nazewnictwo. Wnioski  przekazano w 2010 r. do Ministerstwa Spraw  Wewnętrznych i Administracji, gdzie zostały pozytywnie zaopiniowane. 10 stycznia 2011 r. Gmina Brusy została oficjalnie wpisana do Rejestru gmin, na których obszarze używane są nazwy w języku mniejszości.

W tym samym roku wystosowano pismo do MSWiA o dofinansowanie przedsięwzięcia, a zaledwie kilka miesięcy później podpisano z Ministerstwem porozumienie na wymianę tablic w 62. miejscowościach na terenie gminy. Łączny koszt zadania wyniósł niespełna 130 tys. zł, które w całości pokryło MSWiA.

Oficjalne odsłonięcie tablic odbyło się 27 lipca 2011 r. Było to historyczne wydarzenie, stanowiące element kultywowania tradycji kaszubskiej oraz symbol przynależności lokalnej społeczności do Kaszub. Nazewnictwo miejscowości w języku kaszubskim stało się również ważnym elementem promocji naszej gminy.

11 sierpnia 2017 roku, gminę Brusy nawiedziła tragiczna w skutkach nawałnica. Mieszkańcy gminy Brusy znaleźli się wówczas w dramatycznej sytuacji. Nawałnica zniszczyła wielu ludziom dorobek ich życia. Liczne szkody odnotowano również w budynkach gospodarczych, niewyobrażalne straty wystąpiły w uprawach rolnych i leśnych. Zniszczenia objęły: - 1.040 budynków mieszkalnych - 1.050 budynków gospodarczych - 50 rodzin musiało opuścić swoje domy - straty w 476 gospodarstwach rolnych o wartości ok. 12,6 mln zł - straty w mieniu komunalnym o wartości 18,6 mln zł (w tym 9 km ścieżek rowerowych, 90 km dróg, obiekty i urządzenia sanitarne) - uszkodzeniu uległo 12,5 tys. ha (w tym 2,5 tys. ha lasów prywatnych), z czego 7,1 tys. ha przeznaczono do całkowitego wyrębu ( w tym 1,6 tys. ha lasów prywatnych) - zniszczeniu uległy słupy energetyczne: 259 słupów średniego napięcia i 211 słupów niskiego napięcia - liczne zniszczenia w obiektach sakralnych i kulturalnych.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Urząd Miejski w Brusach

• ul. Na Zaborach 1,
• 89-632 Brusy

Telefon: +48 52 39 69 300

Faks: +48 52 39 69 303

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Dni i godziny otwarcia placówki:

w poniedziałek, środę, czwartek i piątek
w godzinach od 7.00 do 15.00

we wtorek w godzinach od 8.00 do 16.00

Gmina Brusy jako właściciel praw autorskich, udziela zgody na nieodpłatne wykorzystanie i publikację tekstów, fotografii i plików dźwiękowych dostępnych na naszej stronie internetowej. Licencja obejmuje wykorzystanie treści i plików w całości lub we fragmentach.

Gminny Zarząd Oświaty w Brusach
ul. Armii Krajowej 1
89-632 Brusy

tel. (52) 395 29 20
fax (52) 395 29 30
e-mail : Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Godziny przyjęć interesantów :
poniedziałek - piątek : 7⁰⁰ do 15⁰⁰
wtorek - 8⁰⁰ do 16⁰⁰

Dyrektor Gminnego Zarządu Oświaty w Brusach
Jacek Bruski

Gminny Zarząd Oświaty prowadzi obsługę administracyjną, finansową i gospodarczą szkół i przedszkola, a w szczególności :
-prowadzenie spraw kadrowych dyrektorów szkół i przedszkola,
-awans zawodowy nauczycieli na stopień nauczyciela mianowanego,
-organizowanie dowozu uczniów do szkół,
-nadzór nad szkołami i przedszkolem z ramienia organu prowadzącego, -zatwierdzanie arkuszy organizacyjnych szkół,
-System Informacji Oświatowej, -remonty szkół i przedszkola,
-zakup i dystrybucja ciepła dla potrzeb mieszkańców i jednostek organizacyjnych gminy,
-przyjmowanie wniosków na stypendia Burmistrza Brus (wzór wniosku w załączeniu)
-przyjmowanie wniosków o stypendium socjalne i zapomogi losowe (wzór wniosku w załączeniu)
-naliczanie i wypłacanie wynagrodzeń pracownikom oświaty,
-prowadzenie księgowości wszystkich placówek oświatowych,
-wykonywanie dyspozycji środkami pieniężnymi
-ewidencja wartości majątku podległych jednostek
-rozliczanie przyznanych stypendiów socjalnych
-rozliczanie składek na ubezpieczenia społeczne
-opracowywanie projektu budżetu dla każdej jednostki
-sporządzanie zbiorczych i jednostkowych sprawozdań budżetowych z wydatków i dochodów
-sporządzanie bilansów dla jednostek
-współpraca z Pomorskim Kuratorium Oświaty

Biuletyn Informacji Publicznej Gminnego Zarządu Oświaty w Brusach

Grzybek „Brusek”

Cieszy zarówno dzieci, jak i dorosłych. Jest nieodłącznym elementem każdej imprezy w gminie Brusy. Maskotka bawi, uczy, promuje.

Dwumetrowy pluszak swój debiut przeżywał w czerwcu 2013 r. podczas obchodów Jubileuszu 25-lecia nadania praw miejskich Brusom. W czasie imprezy oficjalnie ogłoszono wyniki „Konkursu na Maskotkę Gminy Brusy”.

Projekty zabawek złożyło aż 17 osób. Szczęśliwym zwycięzcą okazała się pani Barbara Rodzeń z Brus. Celem konkursu było wskazanie najciekawszego projektu maskotki, utożsamiającej się z Gminą Bursy, wraz z jej nazwą i hasłem promującym region – jego walory przyrodnicze i kulturalne. Oceny prac podjęła się komisja, w której skład weszli: przedstawiciele Zaborskiego Parku Krajobrazowego, Lokalnej Grupy Działania „Sandry Brdy”, Urzędu Miejskiego w Brusach, lokalnych stowarzyszeń oraz plastycy.

Tego lata „Brusek” uczestniczył w różnego rodzaju imprezach, organizowanych nie tylko w gminie Brusy. Jak dotąd można było go zobaczyć m.in. podczas wspomnianych obchodów 25-lecia nadania praw miejskich Brusom w dniach 15-16 czerwca. Brał udział także w kolejnej edycji Zaborskiej Olimpiady Osób Niepełnosprawnych w Brusach odbywającej się 19 czerwca. Nie zabrakło go w sobotę 6 lipca podczas XV Zjazdu Kaszubów we Władysławowie oraz 13 lipca, kiedy to Teatr Obrzędu Ludowego „Zaboracy” obchodził 35-lecie działalności. Grzybek zaprezentował się także na VII Ogólnopolskim Zjeździe Maskotek w Rowach w dniach 20-21 lipca i cieszył swoją obecnością podczas Zaborskich Dożynek Gminnych w dniu 8 września.

„Brusek” stał się tak popularny, że podczas każdego kolejnego wydarzenia w gminie Brusy dzieci, a także dorośli wypatrują wesołego pluszaka, z którym można zrobić sobie zdjęcie, uściskać jego dłoń lub najzwyczajniej się przytulić. Maskotka bawi publiczność, uczy dzieci przyjaźni, a będąc wizytówką Gminy Brusy promuje ją w całym regionie pomorskim.

Janusz Antkowiak
20.05.1924r. – 31.08.2002r.

nadanie tytułu: 7.01.1988r.

Agnieszka Kurszewska 
02.08.1911r. – 10.08.1995r.

nadanie tytułu: 7.01.1988r. 

Maksymilian Jaszewski 

21.12.1914r. – 30.12.2001r.

nadanie tytułu: 7.01.1988r.  

Roman Urbaniak 
15.11.1914r. – 11.09.2003r.

nadanie tytułu: 7.01.1988r.  

Władysław Skiba
14.02.1913r. – 23.08.1999r.

nadanie tytułu: 7.01.1988r.  

Antoni Gołuński 
25.03.1918r. – 03.03.2004r.

nadanie tytułu: 29.05.1989r.  

Władysław Skwierawski 
28.09.1898r. – 20.01.1990r.

nadanie tytułu: 29.05.1989r.  

Wanda Kiżewska 
22.10.1919r. – 29.05.2016r.

nadanie tytułu: 29.05.1989r.  

Gustaw Kucwaj 
17.07.1922r. – 25.04.1996r.

nadanie tytułu: 29.05.1989r.  

Józef Jutrzenka Trzebiatowski
10.09.1904r. – 10.09.1904r.

nadanie tytułu: 29.05.1989r.   

Józef Chełmowski 
26.02.1934r. – 06.07.2013r.

nadanie tytułu: 30.01.1998r.   

Ks. Prałat Zdzisław Wirwicki
20.11.1935r. 

nadanie tytułu: 30.01.1998r.   

prof. Józef Borzyszkowski
06.02.1946r.

nadanie tytułu: 30.01.1998r.    

Anna Łajming
24.07.1904r. – 13.07.2003r.

nadanie tytułu: 25.06.2004r.    

Kaszubski Zespół Folklorystyczny „Krëbane” 
rok zał. 1980

nadanie tytułu: 27.05.2005r.     

Stanisław Pestka
08.04.1929r. – 02.04.2015r.

nadanie tytułu: 29.06.2006r.      

prof. dr hab. ks. biskup Jan Bernard Szlaga
24.05.1940r. – 25.04.2012r.

nadanie tytułu: 22.09.2008r.      

dr Krzysztof Walenta
11.09.1941r.

nadanie tytułu: 29.09.2010r.  

Ks. Kanonik Bolesław Śledź 
24.08.1922r. – 15.05.2013r.

nadanie tytułu: 29.05.2014r.

Marian Jutrzenka Trzebiatowski 

8.09.1937r. 

nadanie tytułu: 2.02.2020r.

Błogosławiony Ksiądz Józef Jankowski
17.11.1910 – 16.10.1941

Ksiądz Józef Jankowski urodził się 17 listopada 1910 roku w miejscowości Czyczkowy w gminie Brusy, powiecie chojnickim na Pomorzu w rodzinie wielodzietnej.
W 1924 roku rozpoczął naukę w palotyńskim gimnazjum w Sucharach

Dalsza naukę -szkołę średnią ukończył w Collegium Marianum ” w Wadowicach, na Kopcu. Należał tu do kółka misyjnego i gimnazjalnej orkiestry.

Był pilnym i zdyscyplinowanym uczniem . W czasie wakacji pomagał rodzicom w pracach polowych.. Po ukończeniu 6 klasy gimnazjalnej w 1929 roku został przyjęty do nowicjatu w Ołtarzewie.. po jego ukończeniu wrócił do Wadowic, aby ukończyć gimnazjum. Wielki wpływ na jego rozwój duchowy miał lektura” Dzieje duszy” św. Teresy od Dzieciątka Jezus.

Studia filozoficzno- teologiczne odbył w Wyższym Seminarium Duchownym w Ołtarzewie. W życiu duchowym stawiał sobie wysokie wymagania. Walczył ze złymi skłonnościami .Zdobywał cnoty; pobożności, skromności, pracowitości.

W Sucharach odbył II rok studiów. Utrzymywał stały kontakt z rodziną , dbając o jej dobro duchowe, czego przykładem są jego listy do najbliższych.
Po skończeniu filozofii zaczął studia teologiczne w Sucharach i Ołtarzewie.

10 maja 1934 roku otrzymał tonsurę i święcenia niższe z rąk ks. Kardynała Augusta Hlonda , ówczesnego prymasa Polski.5 maja 1935 roku subdiakonat, a 5 lipca tegoż roku – diakonat.

Święcenia kapłańskie otrzymał w Sucharach dnia 2 sierpnia 1936 roku z rąk biskupa gnieźnieńskiego Antoniego Lubitza.

W rok po skończeniu studiów rozpoczął pracę duszpasterską i katechetyczną w Ołtarzewie i okolicy.. Jako kapłan i pallotyn , z głębokim zaangażowaniem wykonywał swoje obowiązki duszpasterskie. Pełnił funkcję prefekta szkół w Ołtarzewie i okolicy. Lubił pracę z dziećmi i dlatego w 1939 roku został sekretarzem Komitetu Pomocy Dzieciom. Był też opiekunem Krucjaty Eucharystycznej i postulantów, duszpasterzem żołnierzy i ludności cywilnej w pierwszych dniach wojny 1939 roku . I wreszcie ekonomem domu seminaryjnego w czasie okupacji hitlerowskiej.

Pierwszym czynem potwierdzającym jego odwagę i gotowość na ofiarę z życia było w 1939 roku pozostanie wraz z kilkoma braćmi w seminarium w Ołtarzewie podczas ,gdy zbliżał się front .Miał dobre serce. Udzielał pomocy ludziom uciekającym przed działaniami wojennymi u progu wojny ,szukającymi schronienia i gościnności w gmachu seminarium .Nawet w czasie największego zagrożenia odprawiał mszę św. w kaplicy, spowiadał i udzielał komunii św. Nawet konających na polach bitewnych zaopatrywał na śmierć Gdy Niemcy zamienili seminarium na szpital wojenny zajął się aprowizacją domu. Po ich odejściu w 1939 roku gmach zamieszkiwało około 100 osób, więc dalej dbał o ich wyżywienie i ogrzewanie budynku. Nie zaniedbywał ubogich, głosił kazania , słuchał spowiedzi wypełniając wzorowo swe obowiązki duszpasterskie. 31 marca 1940 roku wybrano go mistrzem nowicjatu dla kleryków i braci.

Dnia 16 maja 1941 roku został wraz z innymi braćmi zakonnymi aresztowany przez gestapo i przewieziony na Pawiak w Warszawie. Po 2 tygodniach okrutnych tortur dnia 28 maja 1941 roku przewieziono go do obozu zagłady Auschwitz. Ciężkie warunki obozowe przekraczały wytrzymałość jego organizmu. Wsparciem dla niego w ciężkich chwilach była modlitwa i zaufanie P. Bogu. Jako kapłan katolicki był szczególnie prześladowany i torturowany .Wyniszczony ciężką[pracą i głodem, potwornie skatowany przez obozowego oprawcę odszedł do PANA dnia 16. 10.1941 roku. Miał zaledwie 31 lat ,w tym 5 lat kapłaństwa.

Był człowiekiem głębokiej modlitwy i kontemplacji. Wyróżniał się ujmującą dobrocią , ale i też stanowczością,, solidnym wykonywaniem swoich obowiązków i odwagą w obronie wolności i godności człowieka. Pragnął ukochać Boga ponad wszystko. Tę postawę potwierdził bohaterskimi czynami i ofiarą z własnego życia.
Jest porywającym wzorem dla młodzieży i kapłanów oraz dla wszystkich wiernych, ponieważ wiernie naśladując Chrystusa, dał świadectwo największej miłości. Sługa Boży ks J. Jankowski dał przykład męstwa i gotowości służenia bliźniemu z narażeniem własnego życia . Jego odwaga płynęła z głębokiej wiary w Opatrzność Bożą. Ponadto chciał naśladować Chrystusa i wypełniać Jego naukę… Jemu się to udało.

Jest wzorem dla młodych kapłanów i wszystkich wiernych , ponieważ naśladując Chrystusa ,dał największe świadectwo miłości bliźniego.

Dnia 13 09. 1999 roku został wyniesiony przez papieża Jana Pawła II w Warszawie na ołtarze- został beatyfikowany. Znalazł się wśród 108 polskich męczenników za wiarę i ojczyznę…
W parafii bruskiej też został doceniony.

W Kościele pod wezwaniem Wszystkich Świętych w Brusach w nawie bocznej obok ołtarza Chrystusa Ukrzyżowanego znajduje się pamiątkowa tablica ku jego czci .

Szkoła Podstawowa w Czyczkowach obrała go sobie za patrona i nosi jego imię. Dnia 16.10 .2004 roku został patronem miasta i gminy Brusy.

Źródła

1. Kietliński H., ks, Sac, Męczennik za wiarę . Błogosławiony ksiądz Józef Jankowski- SAC /1910-1941 , Ząbki 1999
2. Kotewicz ,/ ks./ Oni stąd wyszli, Pelplin 2000
3. Moroza W ./ks./Dako A, Męczennik za wiarę 1939-1945
4. Bruskie księgi metrykalne. Księga chrztów 1910 nr 315