Pomnik upamiętniający poległych funkcjonariuszy Straży Granicznej

Lokalizacja: Skoszewo

Data odsłonięcia: 2017 rok

Krzyż oraz głaz narzutowy z tablicą o treści:

W tym miejscu 1 września 1939 r. o świcie
broniąc granicy państwa przed niemiecką agresją
poległo dwóch funkcjonariuszy Straży Granicznej Rzeczypospolitej Polskiej:
st. str. Piotr Leszczyłowski
str. Adam Mieczysław Koziarski.
Cześć Ich pamięci!

Przechodniu powiedz Ojczyźnie,
że spełniliśmy swój obowiązek.

Miejsce upamiętnia śmierć funkcjonariuszy Straży Granicznej, którzy zginęli w dniu 1 września 1939 roku broniąc granic RP  w miejscowości Skoszewo. Dzięki relacjom światków tamtych wydarzeń znane jest miejsce Ich śmierci. Funkcjonariusze ci nie wycofali się, ani nie poddali. Starali się za wszelką cenę opóźnić wkroczenie niemieckich formacji na teren Polski. Dzięki ich postawie możliwe było ukrycie się osób mieszkających po ówczesnej polskiej stronie granicy, które były narażone na represje ze strony wkraczających sił niemieckich. Zdarzenie i osoby zweryfikowane zostały przez Biuro Upamiętnienia Walk i Męczeństwa - Instytut Pamięci Narodowej.

Cmentarz żołnierzy radzieckich

Lokalizacja: przy drodze wojewódzkiej nr 235 na trasie Chojnice - Kościerzyna, w pobliżu miejscowości Żabno

Data odsłonięcia: 1946 rok

Miejsce pochówku 387 żołnierzy Armii Radzieckiej poległych w walkach na terenie gminy Brusy, w dniach 20 - 23 lutego 1945 r. pochowanych w 2 mogiłach zbiorowych. Zwłoki spoczywających tu Żołnierzy ekshumowano w miejscowościach: Brusy, Czapiewice, Czarniż, Giełdon, Huta, Kosobudy, Lubnia, Małe Chełmy, Męcikał, Okręglik, Olszyny, Parzyn, Rudziny, Skoszewo i Wielkie Chełmy.

Dęby Pamięci

Lokalizacja: Brusy ul. Wojska Polskiego

Data posadzenia drzew: 29 kwietnia 2019 r.

Opis inicjatywy: Działając we współpracy z przedstawicielami Międzynarodowego Motocyklowego Rajdu Katyńskiego Gmina Brusy dołączyła do programu „Katyń… ocalić od zapomnienia”. Pod koniec kwietnia 2019 roku  przy ulicy Wojska Polskiego w Brusach posadzono aleję dębów upamiętniających 6 osób związanych z gminą Brusy i zamordowanych przez NKWD w 1940 roku. Przy każdym z drzew umiejscowiono tabliczkę z opisem.

Uhonorowane osoby to:

Ignacy Borzyszkowski – przodownik Policji Państwowej, w 2007 r. pośmiertnie awansowany na stopień aspiranta Policji Państwowej, s. Antoniego i Marianny z Pelplińskich, ur. 2 II 1893 w Kruszynie. W I wojnie w armii niemieckiej. W policji od 12 VIII 1920. Służbę pełnił w Toruniu, Warszawie, od 1 I 1929 do 10 I 1933 w bryg. ochronnej przy Marszałku Józefie Piłsudskim. Od 15 IV 1936 w policji m. Poznania. We wrześniu 1939 kmdt plut. w V Komis. m. Poznania. Przodownikiem mian. 1 I 1930. Odznaczony MDzON, BMzaDSł. Zamordowany przez NKWD strzałem w tył głowy w Twerze w 1940 roku.

Jan Czapiewski – chorąży, w 2007 roku pośmiertnie awansowany na stopień porucznika, s. Teodora i Elżbiety z Rakowskich, ur. 19 IX 1901 w Kosobudach, pow. chojnicki. Uczestnik wojny 1920. Absolwent Centralnej Szkoły Strzelań w Toruniu. W 1934 przeniesiony z baonu KOP „Dederkały” do OSPiech. W Osowcu. Odznaczony BKZ. Żonaty z Janiną z Ossowskich, miał córkę Reginę i syna Janusza. Mieszkał w Dederkałach. Zamordowany przez NKWD strzałem w tył głowy w Katyniu w 1940 r.

Władysław Kuczma – podporucznik piechoty rezerwy, w 2007 r. pośmiertnie awansowany na stopień porucznika, Ignacego i Anny z d. Jagsch, ur. 30 IX 1910 w Bielawie, woj. pomorskie. Absolwent seminarium nauczycielskiego i SPRPiech. (1932). Odbył ćwiczenia rezerwy w 65 pp jako dca plut. (1937). W 1938 przydzielony do 1 baonu strz. W 1939 dca II plut. 2 komp. baonu ON „Czersk”, ranny pod Grudziądzem. Studiował w Instytucie Robót Ręcznych w Warszawie. Nauczyciel w Szkole Powszechnej w Czyczkowcach. Zamordowany przez NKWD strzałem w tył głowy w Charkowie w 1940 r.

Jan Kuich – starszy posterunkowy Policji Państwowej, w 2007 r. pośmiertnie awansowany na stopień aspiranta Policji Państwowej, s. Leona i Rozalii z Markiewiczów, ur. 5 I 1892 w Sypniewie. W policji od 1920. Początkowo służbę pełnił na Post. w Chojnicach, od czerwca 1927 na Post. w Brusach pow. chojnicki i tam nadal we wrześniu 1939. Zamordowany przez NKWD strzałem w tył głowy w Twerze w 1940 r.

Jan Rygwelski – podporucznik rezerwy, w 2007 roku pośmiertnie awansowany na stopień kapitana, s. Antoniego i Walerii z Hamerskich, ur. 10 IX 1908 w Brusach, pow. chojnicki. Absolwent seminarium nauczycielskiego w Wągrowcu i SPRPiech. w Grudziądzu (1930). Podporucznikiem mianowany 1 XII 1932, przydzielony do 57 pp. Zmob. do 68 pp. Odznaczony SKZ. Nauczyciel w szkole powszechnej w Czarnkowie, kmdt hufca ZHP. Żonaty z Pelagią z Szymenderów, miał córkę Marię i syna Jana. Zamordowany przez NKWD strzałem w tył głowy w Katyniu w 1940 r.

Edmund Bolesław Wróblewski – kapitan rezerwy, w 2007 roku pośmiertnie awansowany na stopień majora, s. Jana i Józefy z Krefftów, ur. 14 III 1898 w Brusach, pow. chojnicki. Absolwent gimnazjum w Duderstadt (1917). Żołnierz armii gen. Hallera we Francji. W 1920 służył w 145 p. strz., następnie w 66 pp. Kpt. mianowany od 2 I 1932. Odznaczony KW, MN. Właściciel tartaków i cegielni w Brusach. Żonaty z Dawidą z Brzoskowskich, miał pięć córek. Zamordowany przez NKWD strzałem w tył głowy w Katyniu w 1940 r.

1 2 3 4 5 6

Pomnik Jana Karnowskiego w Brusach

Lokalizacja: Brusy, ul. Armii Krajowej (vis a vis stadionu miejskiego)

Data odsłonięcia: 1986 rok

Opis projektu: Pomnik składa się z dwóch decentrycznie rozmieszczonych względem siebie kopców zwieńczonych kamieniem z przedstawioną na nim podobizną Jana Karnowskiego z jednej strony i gryfem z drugiej. Od strony zachodniej w głębokiej  niszy umieszczona została tablica pamiątkowa o treści:

„Jô bëm leno chcôł, żebë twòji mòwë, Co ją Pón Bóg dôł, Nie przëkrëłë grobë

Jan Karnowski 1886 - 1939"

oraz

16 maja 1986, w setną rocznicę urodzin

społeczeństwo Brus i okolicy

Tablica upamiętniająca 100. rocznicę powrotu Brus do Macierzy

Lokalizacja: Brusy, ul. 2-go Lutego

Data odsłonięcia: 2 lutego 2020 roku

Tablica upamiętniająca śmierć męczeńską konspiracyjnych Harcerzy z Drużyny im. T. Kościuszki w Brusach

Lokalizacja: Brusy, ul. Ogrodowa 2 (przy Szkole Podstawowej nr 1 im. Jana Pawła II w Brusach)

Data odsłonięcia: wrzesień 1979

Tablica upamiętniająca śmierć męczeńską konspiracyjnych Harcerzy z Drużyny im. T. Kościuszki w Brusach, którzy oddali Życie za Ojczyznę 1939-1941

Tablica pamiątkowa poświęcona pamięci Macieja Płażyńskiego Marszałka Sejmu RP oraz Ofiarom katastrofy pod Smoleńskiem      

Brusy ul. Gdańska

6 marca  2023  roku do naszej biblioteki szkolnej po raz pierwszy zawitali uczniowie klas pierwszych. Po krótkiej pogadance z uczniami na temat czytania książek , bibliotekarka Bogumiła Klonowska zapoznała uczniów z regulaminem biblioteki szkolnej, kartą czytelnika oraz kartą książki, po czym nastąpiło uroczyste pasowanie na czytelnika i ślubowanie. Następnie uczniowie wypożyczyli swoją pierwszą książkę.Na zakończenie spotkania nowi czytelnicy otrzymali kolorowe zakładki do książek. Poza tym dzieci otrzymały w prezencie od Instytutu Książki pozycję książkową pt. „ Pierwsze abecadło” oraz planszę : „Wycinaj- rysuj- układaj wyrazy”.Mamy nadzieję że będą często odwiedzać naszą bibliotekę.

Opracowała : Bogumiła Klonowska

8 marca to wyjątkowy dzień w roku. Wtedy swoje święto obchodzą wszystkie kobiety, zarówno te duże, jak i te małe. W tym szczególnym dniu każda dziewczynka przyszła elegancko ubrana i przyniosła ze sobą kilka drobnych rekwizytów. Dzień rozpoczął się od pokazu mody, podczas którego dziewczynki zaprezentowały się na wybiegu. Później chłopcy wręczyli piękne tulipany i upominki. Nie zabrakło również wspólnych zabaw i tańców. To był wspaniały dzień!